het is gedaan

Beste lezeressen en lezers,
Jullie hebben de laatste 6 maanden niets van ons gehoord en dat had een reden. Ik (Sam) moest namelijk voor mijn werk, ik had een contract voor 3 jaar bij een onderwijsinstelling in Newcastle, even héél hard werken. En omdat ik werkelijk nergens anders tijd voor had, moest Ine alle andere karweitjes doen die we normaal gesproken samen doen. En dan had Ine bovenop haar werk ook nog andere (kunst-) projecten. We hadden het samen druk. De laatste loodjes. En dus was er tijdelijk geen headspace voor frivoliteiten als de Brexit blog. Maar dat is nu gedaan. We zijn weer terug op het continent, ruim vóór de Brexit realiteit wordt, als die ooit echt gaat worden doorgevoerd. Want dat is nog niet eens zeker.
Dat we geen foto's en teksten hebben gepost had nog een andere reden. Een blog is toch, hoewel daar verschillend over wordt gedacht, een medium met z'n eigen dynamiek. In ons geval laat het de ervaringen zien van 2 mensen, waar op een persoonlijke manier op gereflecteerd wordt. En omdat er zo veel gebeurde in de Brexit arena, op vaak zo'n onverkwikkelijke manier, ging de lol er op een gegeven moment gewoon af. Een blogpost was niet de toepasselijke manier om de zaken die we meemaakten te verwerken. En er was zo veel om je over op te winden. Dat deden ook al zo veel mensen dat het geen zin had on daar onze 5 cent aan toe te voegen. We maakten al eens gewag van Brexit-moeheid, maar in dit geval liep een dergelijke periode ook parallel met een gevalletje hoge werkdruk.
Wat we hadden kunnen melden is dat in onze beleving Brexit onderdeel is geworden van het Britse dagelijks leven. Het is folklore geworden. Je bent voor of je bent tegen. De vissersvloot van North Shields marcheert bijvoorbeeld door de straten van Wallsend om de No Deal te promoten.


De middenstand heeft zich inmiddels ook ingesteld op de Brexit periode. Zo kun je pro- en contra Brexit paspoort hoesjes kopen bij de Pound Shop:

Maar dit geeft niet weer hoe dramatisch de toestand eigenlijk óók is. De Brexit rukt families uit elkaar. Regelmatig hoorden we verhalen dat de gemoederen bij familiebijeenkomsten hoog oplopen omdat de ene helft voor en de andere tegen is. Er is polarisatie op verschillende niveau's. Zo waren we op een Labour bijeenkomst waar een documentaire, the Spirit of '45, van Labour-prominent Ken Loach werd vertoond over de successen van Labour vlak ná de tweede wereldoorlog: nationalisering van zware industrie en het spoor bijvoorbeeld maar ook het vlaggenschip, de oprichting National Health Service, gratis gezondheidszorg voor iedereen.

De NHS is voor beide kanten van het Brexit-spectrum een topic: Johnson beweerde en beweert nog steeds (laatst waargenomen in zijn eerste speech na de kortstondige  prorogation van het parlement) ijskoud dat er door de Brexit ruim een miljard pond per maand extra naar de NHS zal gaan. Labour waarschuwt anderzijds voor de verstikkende economische omarming door de VS na de Brexit. In de VS zitten een aantal 'partijen' die dolgraag diensten willen aanbieden (verkopen) aan de NHS wanneer die (deels, verder) geprivatiseerd wordt. Op de avond, een dag voor het grote Labour congres in Brighton, was (ik moet toegeven dat we de discussie na de film grotendeels gemist hebben) de Brexit een voetnoot. Het tekent de grote verdeeldheid in de partij over dit onderwerp. Zoals vaak in deze blog vermeld is Labour-voorman Corbyn van origine een brexiteer en zijn er ook andere Labour-prominenten voor uittreding uit de EU. Dat heeft de partij vleugellam gemaakt in de anti-Brexit oppositie en het is een van de redenen dat de Britse politiek nu in de shit zit. Nog steeds durft de partij geen anti-Brexit partij te zijn, wat ook twee dagen later op het congres in Brighton duidelijk werd.

Guardian, 22-9-19

Inmiddels staat Labour laag in de polls, veel lager dan de Tories, wat een prestatie mag heten wanneer je naar het geblunder kijkt van onder andere Johnson, maar ook van zijn maatje Rees-Mogg. Labour staat met 21 % zwak tov de Conservatives met 33 %, en heeft maar 2 procent meer dan de Libdems. Saillant is dat de Brexit policy Labour weinig heeft opgeleverd: 52 % van de leavers stemmen op de Conservatives, terwijl van de remainers er evenveel op de Libdems als op Labour stemmen. Het zijn maar polls, maar ze geven wel de stemming in het land aan. Daar komt bij dat Jeremy Corbyn op z'n zachtst gezegd geen stemmentrekker is. Tegenover Johnson staat hij doorlopend in de min. 

De Labour-avond had een triest karakter: zo ongeveer alle verworvenheden die Labour vlak na de tweede wereldoorlog uit het vuur had gesleept waren al in de Thatcher tijd teruggedraaid. De opsomming van verwoeste dromen legde de impliciete vraag bloot of Labour er ooit nog bovenop komt. De val van Tony Blair, vooral na zijn stellingname in de oorlog met Irak, heeft een periode ingeluid van neergang en polarisatie. Brexit maakt pijnlijk duidelijk hoe slecht de partij er voor staat. Een lichtpuntje is de substantiele aanhang die Corbyn heeft onder jonge kiezers: nogal wat jongeren stemmen Labour en zijn ook actief in de partij. Daarover las u al in deze blog.

Geordie vrijgezellenavond

We hebben enorm veel te danken aan Engeland. En dan heb ik het over de wereld, Europa maar ook over onszelf. Het land heeft ons in staat gesteld er 3 jaar te wonen en werken in een inspirerende, interessante omgeving. De mensen die we tegenkwamen, onze nieuwe vrienden, zijn allemaal, zonder uitzondering, verstandige, empathische persoonlijkheden die je een beter bestuur gunt. Maar ook de streek, het noordoosten van Engeland, heeft ons hart gestolen: de mensen zijn hard werkend, recht-door-zee en vooral enorm aardig en loyaal. En om nog verder reklame te maken voor het stukje Engeland waar de meesten vanaf de pont hard doorheen rijden naar Schotland: de natuur is er adembenemend mooi. We waren, op de valreep, op de Farne eilanden, een eilandengroepje voor de kust, net onder het beroemde Lindisfarne, waar de Vikingen hun plundertocht door Engeland begonnen, in 783. Op de Farne eilanden struikel je letterlijk over de papagaaiduikers. 

papegaaiduikers op de Frane eilanden

Ook aalscholvers, van een iets andere variëteit dan er over het IJsselmeer vliegen, schijten de Farne eilanden onder.

aalscholvers op de Farne eilanden

En dan hebben we het in deze blog nog geeneens gehad over Hadrians Wall, de mythische muur die begint in het arbeiderswijkje Wallsend waar wij 3 jaar woonden. Ooit moest dit bouwwerk, dat een kleine 2000 jaar weerstaan heeft, de Picten, letterlijk de getatoeëerde hordes, buiten de deur houden. Maar het was vooral het symbolische eind van de Romeinse beschaving. 

Wat er over is van de muur, soms niet meer dan wat stenen, soms een anderhalve meter hoge wal in het landschap, loopt dwars over het noorden van het Britse eiland, tot voorbij Carlisle, aan de rand van het Lake District. Daar logeerden we deze zomer in een cottage op het landgoed van lord Greystoke, in sommige kringen beter bekend als Tarzan, de creatie van Edgar Rice Burroughs. Het kasteel is al meer dan 500 jaar in het bezit van de Howards, die er nog steeds wonen. Op een deel van het landgoed staat Mains Cottage, waar we een kleine week verbleven.

Ine en Sam voor het mythische Greystoke

We waren er te gast bij de Scott-Hardens, een (boeren-) familie die alles in zich verenigt wat ons zo van Engeland doet houden. Aardigheid, voorkomendheid, doorzettingvermogen, gevoel voor humor, loyaliteit en inderdaad: overgoten met een flinke lading excentriciteit. Een onweerstaanbare melange. We hebben onze flat in Wallsend inmiddels opgezegd maar zullen nog vaak in het noordoosten van Engeland terugkomen want de ondertonen, van de imposante natuur, de Engelse cultuur en bevolking, ze laten ons niet meer los.

pasen in Wallsend, 2019

En die Brexit, ach ja de Brexit, die reuring hoort ook bij Engeland waar klasse en stijl nooit ver van ordinair straatgewoel af staat. We gunnen de Engelsen hun Brexit inmiddels, zonder ironie. Hun Brexit dus, want eigenlijk heeft Europa er heel weinig mee te maken. De Brexit is zo Engels als Engeland zijn kan: een mengsel van verwaandheid, minderwaardigheidscomplexen, kolonialisme en vooral een enorme dot eigenwijsheid. Niet te doorgronden voor een buitenstaander. Maar dat is helemaal niet erg. Want Europa en Engeland, eigenlijk moet ik zeggen de Europeanen en de Engelsen, ze zijn tot elkaar veroordeeld, er is een wederzijdse fascinatie die niet van vandaag of gisteren is maar de eeuwen heeft doorstaan. Wat er in Westminster en Brussel ook besloten wordt.

de taal van Brexit

De Home Office maakte een paar maanden geleden bekend dat 'residents' uit de EU in Engeland mogen blijven als ze maar, en dit is echt episch, 'een app gebruiken'. Brexit: we've got an app for that.

Dat de app alleen op Android -en dan alleen nog voor de nieuwste modelletjes- te installeren was werd even weggelaten. Overigens kost het 60 pond om in je eigen huis te mogen blijven wonen. De rel die ontstond ging over de onnozele vrolijke taal en de impliciete dreiging van deportatie.

Interessant was dat deze week in de Nederlandse en Engelse pers twee tegengestelde ontwikkelingen in het taalonderwijs werden gesignaleerd. In Nederland zijn er blijkbaar te weinig studenten die Nederlands willen studeren aan de VU. Het protestantse volksdeel dat toch grootgebracht is met de Tale Kanaäns, de maffe pseudo lingo van de gereformeerde kerk, dat zich laat voorstaan op het werkelijk lezen van de Bijbel en aanverwante traktaten, kan niet voldoende studenten vinden om deze traditie voort te zetten. Als ex student Neerlandistiek (aan de UvA weliswaar) gaat je dat niet in je kouwe kleren zitten.

In diezelfde week werd in Engeland groot in het nieuws gebracht dat het hier juist de buitenlandse talen zijn die het loodje leggen. Dat geldt voornamelijk voor Frans en Duits, dat tov de periode van voor het referendum maar liefst voor de helft minder wordt gedoceerd op middelbare scholen. Nou is het met de talenkennis van de gemiddelde Engelsvrouw en -man toch al droevig gesteld, dus we kunnen ervan uitgaan dat er over een paar jaar al helemaal geen Brit meer een woordje over de grens spreekt.

Hoe dreigend de situatie hier is werd ook duidelijk door een filmpje van Portugese toeristen die door een Engelse mevrouw op straat werden uitgescholden omdat ze op straat geen Engels spraken onder elkaar. 

Bekijk het filmpje hier.

Je zou dit voorval kunnen kenschetsen als een incident, ware het niet dat het ons ook al, in een vrijwel identieke situatie, een keer is overkomen. Omdat we Duits spraken met een vriendin in het OV kregen we een scheldpartij over ons heen. Regelmatige lezers van B=B weten dat want we beschreven het in geuren en kleuren in deze blog. Dat belooft wat voor de EU burgers die de app gaan gebruiken. 

ERG

Lachen om de Brexit: nu kan het nog, moeten de redacteuren van het hier al eerder besproken Private Eye gedacht hebben. Het gekke is dat je eigenlijk weinig merkt van Project Fear, in het Noordoosten van Engeland. De schappen liggen vol, ik zie niemand hamsteren en ik hoor ook geen angstverhalen over voedsel- en of medicijnentekorten. Maar die worden waarschijnlijk ook niet het probleem, bij zowel een crash out als een May-deal. De echte nadelige gevolgen van slechte handelsovereenkomsten met de grootste handelspartners van het VK gaan na 29 maart pas geleidelijk zichtbaar worden, vermoed ik.

Allereerst gaat de economie nu al behoorlijk langzaam, vergeleken bij bv de BV Nederland, waar we al ongerust waren om wat promieltjes minder groei. Na de Brexit zullen fabrieken die of veel exporteren of grondstoffen importeren (dat zijn er een hoop) in de problemen raken. In een van onze eerste blogs waren we ongerust over de autoindustrie hier in de buurt, de Nissan fabriek, in het dichtbij Sunderland gelegen Washington (onderdeel van Newcastle Metropolitan Area en geboorteplaats van zowel Brian Ferry als Jordan Pickford, de keeper van het Britse nationale team en natuurlijk John Washington, de vader van George), aan de overkant van de Tyne. Daags na het referendum gaf Nissan aan waarschijnlijk te vertrekken uit Engeland. May suste dat toen door onmiddellijk in Sunderland op bezoek te gaan. Inmiddels heeft Nissan aangegeven niet meer te investeren in nieuwe productielijnen wat zo goed als zeker wil zeggen dat ze gaan inkrimpen en wellicht geheel gaan vertrekken, in de nabije toekomst. Dat is een ramp voor de regio, waar in de autoindustrie 30.000 mensen werken  -10.000 bij Nissan, 20.000 bij aan Nissan gelieerde toeleveringsbedrijven-. Lullig, ook omdat, zoals we al schreven in een vorige post, Sunderland een van de plaatsen was waar de meeste Brexit-aanhangers zaten. Turkeys voting for Christmas, heet dat hier.

En toch, ondanks al deze donkere vooruitzichten, zijn er nog heel wat Engelsen die het liefst een no deal willen. Instrumenteel hierin is de ERG, de European Research Group, een al in de jaren '90 opgezette Eurosceptische denktank, momenteel aangevoerd door Jacob Rees-Mogg, de rabiate Euro-hater, uit de uiterste rechtervleugel van de Conservatives. Met wisselend succes knaagt de ERG aan de stoelpoten van Theresa May en hoewel ze strategisch ook wel wat steekjes laten vallen worden ze toch gezien als een van de machtigste facties bij de Tories. En over het algemeen staan ze een harde Brexit voor. Net als overigens Tim Martin, de eigenaar van de grootste pub keten van Engeland, de Wetherspoons, die bij alle Engelsen een infantiel pro no deal blaadje liet bezorgen. Zijn pubs puilen nog elke dag uit, ook hier om de hoek, dus bad for business is het geeneens geweest.

Het idiote is dat nu nog steeds, zo vlak voor de officiele uittredingsdatum, geen mens kan zeggen hoe het kwartje gaat vallen. Er is een vrij grote kans op een no deal, maar dat schreven we hier al 8 maanden geleden. Er zijn echter ook verschillende andere scenario's te bedenken. Een aangepaste May deal behoort, hypothetisch, nog altijd tot de mogelijkheden. Eigenlijk is dat ook het onverantwoordelijke en in die zin heeft May Project Fear inderdaad zelf gecreëerd: niemand weet wat er gaat gebeuren terwijl er voor heel veel mensen er veel vanaf hangt. De moeder van een aantal -volwassen- kinderen die allemaal buiten Engeland werken en ook huwelijken met 'foreigners' sloten verzuchtte: 'die wisten natuurlijk helemaal niet wat hun boven het hoofd hing toen ze verhuisden, 4 jaar geleden. En nu nog steeds niet. Wat een afgang.'

Burns Night: links, jong en Engels.

Inmiddels wonen we ruim twee jaar in Engeland en heel langzaam, tergend langzaam, beginnen we iets meer van het predicament waarin onze Britse broeders en zusters zich bevinden te snappen. Dat komt natuurlijk ook omdat we, doortastend als we zijn, steeds meer tot wat in ouderwetse journalistieke termen de haarvaten van de Engelse maatschappij heet, zijn doorgedrongen. Zo was ik (Sam) erg trots dat ik was uitgenodigd om Burns Night mee te vieren bij vrienden.

Robert Burns

Burns Night wordt alleen in het Noorden van Engeland, en natuurlijk in Schotland, gevierd ter ere van Volksdichter (geen reviaanse hyperbool) Robert Burns. 
Ik citeer voor één keer Wikipedia -en plak voor het gemak hun fotootje van de Ploughman Poet erbij:
"He is regarded as a pioneer of the Romantic movement, and after his death he became a great source of inspiration to the founders of both liberalism and socialism,"

Burns schreef in het Schots (schijnt ook een taal te zijn) en met Schots accent (klinkt als een apart taaltje) en werd in de Sovjet Unie zelfs officieel tot progressief dichter uitgeroepen. Ook  prijkte hij aldaar op een postzegel, in 1956, het jaar van de Hongaarse opstand.
Op Burns Night, de verjaardag van de dichter op 25 januari, komt men bij elkaar, drinkt men Whiskey en eet men Haggis, een prutje van grutten en ingewanden en leest men zijn gedichten voor. Het is een festiviteit die met name door Links Engeland gevierd wordt.
U heeft mij weleens horen huilebalken dat Links en dan met name Jeremy Corbyn de Brexit mede veroorzaakt heeft door zijn ambigue houding t.o.v. de EU. Maar natuurlijk ligt dat ingewikkelder. Op Burns Night konden we een deel van de Gordiaanse knoop ontwarren.

Haggis, met carrot- en turnip stamppot..

De Burns Night waarop ik was uitgenodigd werd georganiseerd door een eind-twintiger, die zichzelf communist noemt. Nogal opzichtig lag dan ook bovenop de stapel voor te dragen dichtbundels the Communist Manifesto. Kom daar in het verwende Nederland maar eens om. Dat hij in zijn overtuigingen niet alleen stond, bewezen gesprekken die ik had met de andere bezoekers, vaak collega's uit het academische milieu, een stuk jonger dan ik.
Nou afficheer ik mezelf meestal ook als Links maar in werkelijkheid schuift mijn politieke overtuiging nogal, in de regel tegen de keer in. Zo was ik als kraker in de 80ies eigenlijk relatief rechts, want bewonderaar van Joop den Uyl die ik ooit op een verkiezingsavond uitvoerig omhelsd heb, samen met Liesbeth, zijn vrouw, wat overigens tot misprijzen en kotsgeluiden leidde bij mijn krakersvrienden. Nu ik ouder word, en iedereen in Nederland rechts is, schuif ik weer wat meer naar links in het spectrum. In weerwil overigens van de Groen Links junta die in Amsterdam nu een schrikbewind voert met uber muts Femke aan het roer. In Engeland is de jeugd over het algemeen een stuk linkser dan Femke. Maar daar is niet veel voor nodig.

SWP logo

De gastheer van de Burns Night ging een tijdje geleden trots op de foto met Jeremy. Veel van mijn collegaatjes zijn overigens lid van de Socialist Worker Party, die doet denken aan wat de SP was voor het SP heette, de KEN ML (Kommunistische Eenheidspartij Nederland - op Maoistisch Leninistische grondslag). De SWP is relatief zichtbaar op straat want de leden steken ieder vrij uur in de partij en flyeren dan traditioneel in de wijken. Tegelijkertijd campaignen de SWP leden voor linkse kandidaten van Labour. Als in hun constituentie geen echte linkse rakker voorhanden is, voeren ze campagne voor een ultra linkse Labour kandidaat in een belendend district. Dat is zoiets als er in Nederland een SP-er voor de PvdA campagne zou gaan voeren omdat er in zijn gemeente geen SP kandidaat is. Ik zie het niet gauw gebeuren.

De mensen die ik spreek die deze overtuiging zijn toegedaan -en dat waren ze vrijwel allemaal- geven -na wat whyskhey, daar is Burns Night erg goed voor- toe dat ze vóór Brexit hebben gestemd. De EU is een instrument van het Grootkapitaal, en moet dus opgeheven worden- en nou druk ik me weer eens diplomatiek uit-, is het argument.

Wheyskey van het Skye Eiland

Er is dus sprake van een pro Brexit  monsterverbond tussen extreem links en extreem rechts. Een aantal dogma's waar deze linkse jongeren voor door het vuur gaan:
1. Geen peoples vote. Engeland wil uit de EU en dat moet zsm gebeuren.
2. Een general election graag. Daar zeurt Jeremy al maanden om maar in werkelijkheid is het hem liever als het nog wat langer duurt.
3. Als Jeremy aan de macht komt zal alles beter gaan: het Spoor wordt weer genationaliseerd, de lonen gaan omhoog alsmede de uitkeringen etc. etc..
Demografisch komen er in de visie van links, en volgens mijn waarneming is dat ook zo, steeds meer linkse jongeren, van onderen zegmaar, bij. Door de zichtbare armoede, slechte huisvesting, dakloosheid etc. zijn de argumenten voor een links bewind ruim voorhanden. Hoe langer geen verkiezingen, hoe meer mensen Labour gaan stemmen, zeker als de Verelendung door de Brexit lekker gaat doorzetten. Het zou Jeremy dus erg slecht uitkomen als de Brexit niet door zou gaan. Geen Verelendung. Het Grootkapitaal blijft zijn destructieve krachten uitoefenen.

Ik denk eigenlijk dat het beeld van een Labour overwinning met Corbyn de Tories ook schrik aanjaagt en het zou weleens het grote argument van May kunnen zijn om ze haar geheel vernieuwde Brexit deal door de strot te duwen: als dat niet gebeurt en we krijgen weer verkiezingen en de jongeren helpen Jeremy aan de macht, dan ligt het hele Tory paradijs aan diggelen.
Ondertussen ligt Corbyn onder vuur van de remainers uit zijn eigen partij. Want die willen wel een referendum. Overigens met dezelfde demografische argumenten: er komt een behoorlijke nieuwe golf jongeren aan die meerendeels remain gaan stemmen. Denken ze.

verwarring

Ademloos kijkt de hele wereld naar Engeland en het Brexit drama dat zich nu in de beslissende fase bevindt. Zelfs in Nederland wordt er live meegekeken met het Engelse lagerhuis en dat veroorzaakt nogal wat verwonderde reacties. Dat er zo veel geschreeuwd wordt, niet alleen door de voorzitter -'order!'- maar vooral ook door al die nette Etonians die elkaar voor rotte vis uitmaken. En er zijn serieuze commentatoren die hun licht laten schijnen op de recente chaos rond de uittreding van het VK. Zoals vandaag David van Reybrouck in OVT, het radio-vlaggenschip van de VPRO. Van Reybrouck beweerde, en ik ben het met hem eens, dat het referendum dat Cameron uitschreef een strategische maar vooral ideologische misser was: hoe kun je de verhouding met je buren, waar je voor meer dan de helft afhankelijk bent wat economie betreft, uitdrukken in leave of remain? 

David van Reybrouck

Het idee: England is leaving Europe is an sich al potsierlijk. Eén blik op de wereldbol laat zien dat Engeland deel uitmaakt van Europa, en tot ze het eiland in zijn geheel de Atlantische Oceaan over slepen en voor de kust van Florida verankeren, blijft dat zo. Het gaat dus om het definiëren van een nieuwe verstandhouding, economisch en politiek, met de buren. En dat laat zich onmogelijk in een yes of no vertalen.
Maar Brexit legt nog wat anders bloot, en regelmatige lezers van B=B kan dat niet ontgaan zijn: het gaat gewoon niet goed met Engeland. De politiek riekt uit al zijn poriën naar populisme, zowel aan de linker- als de rechterkant. Door voor closet Brexiteer Corbyn te kiezen die tot de gestaalde kaders van de linker vleugel behoort kon Labour niet de vuist tegen Brexit maken die nodig was tijdens het referendum. In de aanloop naar de werkelijke uittreding is de communicatie op dit gebied van Labour mistiger dan ooit. De officiële partijlijn is nu dat Labour een nieuw referendum, een peoples vote, afwijst en dat ze gaan voor nieuwe verkiezingen. Het is overigens maar helemaal de vraag of Labour die verkiezingen gaat winnen. Mocht dat zo zijn, dan is nu al duidelijk dat Brexit onder Labour door zal gaan, waarschijnlijk in een iets zachtere vorm.
De Tories willen geen verkiezingen maar wat ze wel willen is eigenlijk net zo onduidelijk als bij Labour. De partij is tot op het bot verdeeld, met hardliners als Jacob Rees-Mogg maar ook Boris Johnson die denken dat een No Deal Brexit de Engelse economie niet zal schaden maar integendeel, een boost zal geven. Een originele visie, dat moet gezegd worden. De deal van May wordt hier inmiddels als een lachertje afgedaan. Of dat zo is is maar helemaal de vraag: maar het lijkt nu even voor alle partijen een handig uitgangspunt. Ondertussen laten de Tories May nog steeds de kastanjes uit het vuur halen.


Dat er aan beide kanten in hoge mate reductionistisch gecommuniceerd wordt is duidelijk. Wat ook steeds meer duidelijk wordt is hoe schadelijk Brexit niet alleen is voor de economieën van Engeland en haar handelspartners maar vooral voor het imago van het land. Er verschijnen steeds meer commentaren die spreken van een kapotte natie -in deze blog schreven we dat al een paar posts geleden- en hoe de echte problemen van het VK niet in de verhouding met Europa liggen maar in het land zelf. De bezuinigingen, het staatkundige model en vooral de tweedeling duwen het VK naar de afgrond. Verschillen tussen arm en rijk, maar zeker ook tussen het rijke zuiden en de arme gewesten, zoals hier in het Noordoosten, zorgen voor een voortdurende maatschappelijke onrust die met of zonder Brexit het land in zijn greep zal houden. Wie over de doodzieke daklozen moet stappen om op zijn werkplek te komen, wie dagelijks ziet hoe de NHS er aan toe is na jaren van bezuinigingen en hoe de buurt verloedert door gebrek aan onderhoud van openbare ruimte en onroerend goed, die wil dat er wat verandert. Maar Brexit zuigt alle politieke energie naar zich toe, terwijl er genoeg te repareren is in de Britse natie.
Wat er ook gebeurt, hoe de verwarring rond Brexit ook uit gaat pakken, het zal nog een tijd duren voor de Britse politiek zich weer  kan richten op die echt belangrijke zaken. Wie zichzelf een lol wil doen leze dit artikel van Fintan O' Toole, van de Irish Times, waarin hij de tragedie op een zeer smakelijke, en niet zonder Iers leedvermaak, opdist.

verontschuldigingen

Beste lezers, allereerst bied ik natuurlijk mijn welgemeende verontschuldigingen aan voor het gebrek aan posts de afgelopen weken. Het zat er gewoon niet in. Niks te melden. Dat gebeurde niet alleen omdat het VK gesloten is van 20 december tot 7 januari, en er dus geen parlementair nieuws is, maar ook omdat ik zelf de Brexit een beetje zat ben. Tot eind vorig jaar bleef het in ieder geval interessant om het nieuws te volgen maar op de een of andere manier is er iets veranderd. Er is gewoon een grens aan mijn (en dat van velen met mij) Brexit-opname vermogen gekomen. Iedere dag bij het opstaan is het eerste woord dat de wekkerradio uitspuit Brexit en voor het naar bed gaan, net voor het shipping news, ook weer: het B-word. Dat put uit, hoe ingrijpend het ook is. Maar wellicht is dat ook precies de bedoeling van de PM.

Met de co-schrijver van deze blog, Ine, heb ik al een tijdje een weddenschap, een wager heet dat geloof ik hier: zij zegt dat Theresa's deal niet door het parlement komt, ik denk van wel. Wie wint mag op kosten van onze zaak een nieuw pakkie kopen. Natuurlijk begon de weddenschap voordat May de stemming uitstelde dus verkeert de wager alweer weken in een vreemd soort vacuum. Ook omdat we nooit helemaal zeker weten wat May verder gaat verzinnen: weer uitstellen, toch een peoples vote? De nieuwe stemming schijnt op de 15de te zijn.

Deze week zei ze (May): 'als mijn deal wordt afgewezen zijn we in uncharted territory.' Lekker dan. In ieder geval wordt de stilte die tot nog toe heerste in de maatschappij, op wat ik dan maar 'de werkvloer' noem, nu in mijn ervaring wat vaker doorbroken. Vandaag had ik een monteur over de vloer van Open Reach, de technische poot van British Telecom. Een top gozer: stevig, vriendelijk en ter zake kundig.

in het VK lopen de telefoonlijnen nog via bovengronds, ook bij mij in de straat, telefoon monteur is dan ook een risicovol beroep 

Voor hij mijn niet al te nette woning betrad trok hij zelfs plastic overschoenen aan om mijn vloerbedekking niet te bederven. Zo'n man dus. We verbroederden enigszins: hij liet me een foto van de Harley zien waarop hij met zijn vrouw door Europa trekt. Na het gefrut met mijn netwerk klonk het op een gegeven moment vanonder zijn beanie: 'I hope you don't mind if I apologize for Brexit. It's all so embarrassing. Only bad things come out of this. This is all a Tory scam and I feel so bad about it.' Na deze ontboezemingen kletsten we nog een tijd door: hoe hij uit Glasgow naar Newcastle was gekomen (zijn vrouw is Geordie), dat decent people in general niet uit het Zuiden (van Engeland, welteverstaan) komen etc. etc. We waren het dus grondig eens. Dit tekent eniszins de sfeer van wanhoop, als zelfs grote, stoere kerels hun hart uitstorten over de domheid van de politiek.

Verder nieuws: misschien verhelderend in kader van het Zwarte Piet debat dat binnenkort weer gaat ontbranden. Ik las dit vanochtend in de Metro, mijn trouwe reisgenoot. Hoe de onfris de Engelsen het vinden als je zwarte mensen nadoet met schoenpoets op je bakkes. Die gast met die baard is overigens niet Sinterklaas maar een van de drie koningen. Ook verwarrend: er staan 2 zwarte koningen op de foto, terwijl dat in Brabant, waar ik in mijn jeugd ook de deuren langsging verkleed als koning met mijn 2 broers (nooit als blackface, dat mocht mijn jongere broertje doen -daar kom ik weer goed vanaf) niet het geval was: de klassieke samenstelling is 2 blanke en altijd maar een zwarte koning.